کنتاکتور برق چیست؟ و انواع آنها

کنتاکتور برق چیست؟

کنتاکتور در ولتاژها و جریان های گوناگون تولید شده و از پرکاربردترین تجهیزات صنعت برق است. کنتاکتور برق به شکل یک دستگاه الکتریکی کلید زنی است که در یک مدار الکتریکی وظیفه خاموش و روشن مدار را برعهده دارد. به عبارتی کنتاکتور را می توان نوع خاصی رله نامید که در دستگاه هایی با تحمل جریان بالاتر کاربرد دارد و دارای ساختاری به هم پیوسته بوده و نصب آن راحت است.

کاربردهای کنتاکتور چیست؟

کاربردهای کنتاکتور به چهار دسته زیر تقسیم می شوند:

1. برای استارت موتور از کنتاکتور برای اتصال کوتاه موتور‌های صنعتی و با حفاظت های اضافه بار استفاده می شود.
2. کنتاکتور جهت اتوماسیون چراغ ها در مصارف روشنایی صنعتی، تجاری و مسکونی کاربرد دارد.
3. در خودروها از کنتاکتور‌ های تک‌ پل برای بار ۱۲ ولت DC استفاده می شود.
4. کنتاکتور‌ های دو پل یا ۳ سیم و تک فاز در سیستم تهویه هوا که دارای بار ولتاژ ۲۴۰ ولت AC هستند به کار می رود.

انواع کنتاکتور برق:

1. کنتاکتور‌های دستی یا کنتاکتور ‌های دو تکه
2. سوئیچ تیغه چاقویی
3. کنتاکتور‌های مغناطیسی

مشخصات و علائم روی کنتاکتور:

بر روی کنتاکتور برق به اختصار علائمی درج شده که هر کدام نشان دهنده ویژگی خاصی از کنتاکتور است.

• Le : معرف مقدار جریان قابل تحمل برای کنتاکت های اصلی.
• Lth1 : نشان دهنده جریان عبوری از کنتاکت های کنتاکتور در هر هفته است که نمی تواند روی کارکرد کنتاکتورها تاثیر داشته باشد.
• Lth2 : نشان دهنده جریان دائمی است که در شرایط عادی، در زمان نامحدود می تواند از کنتاکت های قدرت کنتاکتورها بدون قطع شدن عبور کند.
• Vi : معرف ولتاژ عایقی بدنه کنتاکتور است و Vc ، ولتاژ تغذیه و بوبین کنتاکتور را نشان می دهد.
• Ls : نشان دهنده مقدار جریان قابل تحمل را در زمان اتصال کوتاه برای کنتاکت ها است.
• Ue : حداکثر ولتاژ قابل تحمل برای کنتاکت های کنتاکتور در شرایط عادی را نشان می دهد.
• Lth : معرف مقدار جریان عبوری از کنتاکت های کنتاکتور است که با اتصال یک بار در هر هشت ساعت از کنتاکت های کنتاکتور عبور کرده اما تاثیری در کارکرد کنتاکتور نمی گذارد.
• Uimp : نشان دهنده ولتاژ ضربه يا ايمپالس مقدار ولتاژ ضربه ‌ای كه تجهيز بدون خراب شدن می‌ تواند آن را تحمل كند.
• Ve :ولتاژ نامی تحمل تیغه ها به عبارتی مقدار ماکزیمم ولتاژی است که کنتاکت های کنتاکتورها در شرایط کار عادی می توانند تحمل نمایند.

چگونگی عملکرد کنتاکتور برق 

کنتاکتور برق عملکرد بسیار ساده ای دارد و وظیفه آن خاموش و روشن کردن یک مدار الکتریکی است. به طوری که بوبین کنتاکتور توسط جریان موجود در کنتاکتور برق دار شده و در مرحله بعد یک میدان مغناطیسی به وسیله بوبین برق دار ایجاد می شود. میدان مغناطیسی می تواند جوشن یا آرمیچر کنتاکتور را به حرکت در آورد و سپس به وسیله یک کنتاکت بسته مدار بین کنتاکت‌ های ثابت و متحرک در کنتاکتور کامل شده و در نهایت از طریق کنتاکت ها، جریان می تواند به بار انتقال داده شود. با قطع جریان کنتاکتور برق، بوبین نیز بدون برق شده و باعث باز شدن مدار می شود. هدف از طراحی کنتاکتور، سرعت بخشیدن به باز و بسته شدن کنتاکت ها است که باعث برخورد سریع کنتاکت های متحرک به ثابت و جهش آن ها به سمت بالا می شود. کنتاکتور با اتصالات دو راهه برای جلوگیری از این جهش ها به کار می رود.

نحوه عملکرد کنتاکتورهای مغناطیسی

همان طور که بیان شد انواع مختلفی کنتاکتور در بازار وجود دارد که هر کدام قابلیت ها و ویژگی های خاصی دارند. پیشرفته ترین و رایج ترین آن ها، کنتاکتور مغناطیسی است که برای فرمان و تنظیمات نیازی به نیروی انسانی ندارد و از عملکرد الکترومکانیکی برخوردار است. این کنتاکتورها مجهز به تکنولوژی کنترل از راه دور هستند که این ویژگی باعث کارآمدتر و ایمنی بیشتر آن ها شده است.